Toprak Analizi, Bitki Analizi ve Etkili Gübreleme

Toprak Analizi, Bitki Analizi ve Etkili Gübreleme  

Toprak Analizi, Bitki Analizi ve Etkili Gübreleme

Bir besin elementinin toprakta yeterli miktarda bulunduğu halde bitkilerde bu besin elementinin noksan olmasının nedeni nedir?

Çözünürlüğün etkisi, antagonisttik etki

Suyun yetersiz olması

Tuz konsantrasyonunun yüksek olması (tuz bitkilerin su ve suda erimiş besin maddesini almasını engeller)

Topraktaki kökün tahribata uğraması

Bitki Analizi; Bitkinin bir besin elementinden ne kadar yararlandığını anlamamız için bir yöntemdir. Toprakta fosfor var fakat bitkide noksansa bunu analiz ile anlarız. Her üretim döneminde bu analizler yapılmalıdır.

Toprak Analizi: Yetiştirilecek olan bitkinin hangi cins ve miktarda gübreye ihtiyacı olduğunu tespit etmeye yarayan bilimsel bir metottur. Toprak analizi sayesinde; Toprakta bulunan bitki besin maddelerinin hangi cins ve miktarda olduğunu tespit ederek toprağa verilmesi gereken besin maddesi cins ve miktarını bulmak ancak bazı besin maddeleri toprakta yeterli miktarda bulunsa dahi bitki tarafından alınamaz formda iseler bitkiler bu besin maddesinden faydalanamaz. Bu durumu tespit için bitki analizi gerekmektedir. böylece topraktaki besin elementinden bitkinin ne derece faydalanabildiğini tespit edebiliriz. Sağlıklı bir toprak analizi için kurallara uygun toprak örneklerinin alınması önemlidir. Alınacak örnek tüm araziyi temsil etmelidir. 
 Amacı : Ne üreteceksek üreteceğimiz bitkinin ihtiyacını belirleyip ona göre bitkinin ihtiyacını karşılamaktır.

Toprak Örneği Alınırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Örnek aldığımız numunenin tüm araziyi temsil etmesi gerekir.

Arazinin değişik yerlerinden numuneler alıp harmanlanarak elde edilen toprak analiz edilmelidir.

Yağışlı ve donlu günlerde örnek alınmamalıdır. (yıkanma artacağından)

Sap, saman, çiftlik gübresi yığılmış ve hayvanların yattığı yerlerden örnek alınmaz. (Besin elementleri toprağa karıştığı için besin maddesi içeriği diğer kısımlara göre yüksek çıkar)

Örnek yaş olarak torbalara konulmalıdır.

Tarla içindeki renk, meyil, toprak derinliği ve bünyesi gibi farklılıklar gösteren her bir yerden ayrı ayrı alınmalıdır.

Etkili Bitki Kök Derinliği Nedir

Bitkinin büyümesi için gerekli olan su ve suda erimiş besin maddelerinin (%70)' inin bulunduğu  derinliktir. Bitkiler ihtiyaç duydukları su ve suda erimiş besin maddelerinin (%70) en etkili kısmını (15-20) cm derinlikten alırlar. (Tahıllar:20-25, Şeker pancarı:42, Yonca:60 cm)

Toprak Analizi İçin Numune Nasıl Alınır?

Örnekleme yapılacak alan üzerindeki bitki atıkları temizlenir.

Arazinin tamamını yansıtacak şekilde belirlenen noktalarda kürekle çukurlar açılır ve çukurların kenar (5-10)cm sinden alınan örnekler harmanlanarak (1-2 kg) olacak şekilde temiz bir torbaya konulup üzerine adres, ne ekileceği, örneğin alındığı yer, sulanıp sulanmadığı, önceki yıl ne ekildiği ve önceki yıl verilen gübrelerle numunenin alındığı parselin numarası yazılır. (Analiz yapılmadan verilen gübreler beklenilen faydayı çoğu zaman sağlamamakla birlikte, hatta çevre kirliliğine ve boş yere para harcanmasına neden olur.

Toprak analizinde dikkat edilmesi gereken en önemli husus aldığımız numunenin tüm araziyi temsil etmesidir. Çünkü aynı arazi içerisinde renk, meyil, toprağın derinliği, yapısı ve işleme şekli gibi değişiklikler görülebilir.

Numunenin alınma zamanını arazinin;

1- Islaklığına,

2-Kuruluğuna,

3- Don Durumuna, 

4- Ekim ve Gübre Uygulamasını dikkate alarak,
Sahadan genişlik durumuna  göre en az 10, en fazla 20 noktadan numune alınmalıdır. Bu  şekilde alınan topraklar harmanlanır ve içinden 1-1,5 kg.lık toprak örneği alınarak bir bez veya naylon torbaya etiket bilgileri ile birlikte konularak en kısa sürede analiz yapılacak laboratuvara ulaştırılır. 

Tek yıllık tarla bitkileri veya sebze yetiştirilecek alanlardan toprak örneği alınır. Zig-zag  hattın her bir köşesinde oluşturulacak V harfi şeklinde önce 0-30 cm., sonra 30-60 cm., bitkinin durumuna göre  60-90 cm., derinliğindeki çukurlardan örnek alınır. Örnek alınırken çukurun bir yüzeyi düzeltilerek bu yüzeyden 3–4 cm. kalınlığında bir  toprak dilimi alınır. Her derinlik için bu işlem tekrarlanır. Bu örnekler derinliklerine göre ayrı ayrı temiz sert bir zemin üzerinde karıştırılarak homojen hale getirilir. Alınan topraklar derinliklerine göre  ayrı ayrı 1-1,5 kg olacak şekilde  plastik kovada biriktirilir. Etiketleyerek vakit geçirilmeden laboratuvara ulaştırılır.

Karlı Bir Gübrelemenin Şartları

Uygun gübre cinsinin verilmesi,

Bitkinin ihtiyacı kadar gübre verilmesi,

Gübrelerin usulüne uygun şekilde verilmesi

Uygun zamanda verilmesi

Analiz yapılarak eksikliğin doğru teşhis edilmesidir.

Organik Gübre

Ekim dikimden önce hatta dezenfeksiyondan önce verilir. Organik gübreler azot kaybına neden olmamak için toprağa karıştırılarak kullanılır. Seralarda organik gübre daha çok tercih edilir. Sebebi kapalı alanlar oldukları için sıcak olduğu için ve toprağın daha yoğun halde kullanılması tercih sebebidir. Sera toprağında asgari %5-6 organik gübre olması tercih edilir. Oranın arttırılması avantajdır.

İnorganik Gübre

Azot : Bitkinin her dönemde ihtiyaç duyduğundan parçalara ayrılarak değişik dönemlerde uygulanması önerilir.

Fosfor : Bitkinin fosfor ihtiyacının %75'ini gelişiminin ilk %25'lik döneminde gösterir. Köklenmenin başladığı anda verilmesi tercih edilir. Toprak suyunda geç çözüldüğü için erken dönemde verilir.

Potasyum : Olgunlaşmayı teşvik eder. Çiçeklenmeden meyve oluşumuna doğru daha çok kullanılması tercih edilir.
 

Tuzluluk sorunu olan toprakta tuzluluğu düşük gübre tercih edilir. Ph'ı düşük toprakta asidik gübre tercih edilir.

Tuzluluk (Çoraklaşma) Nedir?

Özellikle toprağa verilen ve toprakta bulunan tuz içeriğinin belli bir oranın üzerine çıkmasıdır. 

Tuzluluğu arttıran sebepler Nelerdir?

Özellikle üst üste kompoze gübreleme yapılan topraklarda tuzluluk artar.

Toprağın ihtiyacının çok üstünde sulanması topraktaki tuzu önce çok derinlere ve daha sonra buharlaşmayla tekrar toprak yüzeyine çıkarır. Buda tuzluluğun artmasına neden olur.

Toprakta bulunan anyon ve katyonların birikmesi

Katyonlar Na (Sodyum), Ca (Kalsiyum), Mg (Magnezyum), K (Potasyum)

Tuzluluk üç şekilde ifade edilir.

Elektriksel Kondaktivite

%  Tuz Konsantrasyonu

Ozmotik Basınç

Çoraklaşmayı Engellemek İçin Neler Yapılmalıdır?

Toprağı yüzeyinden 1-2 (5-6) cm'sini kazıyıp yerine yeni toprak eklemek,

Toprağa humus ilave ederek tuzluluktan kurtarılabilir. Humus toprağın su tutma kapasitesini arttırır.

Drenaj sistemi kurularak, toprağın yıkanması şeklinde tuzluluk azaltılabilir.

Tuzluluk bitki gelişimini olumsuz yönde etkiler, topraktan su ve suda erimiş besin maddesini almasını engeller.